Στη Γενεύη οι πλευρές ανταποκρίθηκαν στην έκκληση του Γενικού Γραμματέα για μια άτυπη συνάντηση κρατώντας για τους εαυτούς σχεδόν άδειο καλάθι. Αυτή η στάση μορφοποιήθηκε εδώ και αρκετό καιρό, αλλά η λογική της Γραμματείας των Ηνωμένων Εθνών ήταν σαφής και είχε να κάνει με την ανάγκη να υπάρξει με κάθε τρόπο μια εκ νέου αρχή στο Κυπριακό. Δεν είναι τυχαίο που ο Γενικός Γραμματέας στη δήλωσή του μετά το πέρας της συνόδου σημείωσε το γεγονός πως μετά τη διάσκεψη του Κραν Μοντανά, τώρα είναι η πρώτη φορά που αποτυπώνεται κάποιας μορφής πρόοδος, η εμβέλεια της οποίας μπορεί να μην έχει ουσιώδη χαρακτηριστικά, να μην προδιαθέτει σημαντικά ποιοτικά βήματα, ωστόσο αλλάζει το κλίμα στις σχέσεις των πλευρών.
Βεβαίως θα πρέπει να σημειωθεί ότι παρατηρήθηκε μια προσπάθεια από τον Ερσίν Τατάρ, σύμφωνα με πληροφορίες του «Π», να καταθέσει στο τραπέζι πρόταση αναφορικά με τη δημιουργία ενός Συμβουλίου Συνεργασίας για την Κύπρο, η οποία δεν έγινε αποδεκτή από τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών. Αυτό προφανώς μπορεί να θεωρήθηκε ένας υπαινιγμός της άλλης πλευράς ο οποίος παρέπεμπε στα «δύο κράτη».
Δυστοκία
Το αποτέλεσμα της διάσκεψης επιβεβαιώνει, εν ολίγοις, τη δυστοκία που υπάρχει στην αναζήτηση συγκλίσεων επί της ουσίας, αλλά δεν μπορεί να υποτιμηθεί η προσπάθεια των πλευρών να επιχειρήσουν αλλά και να κατανοήσουν την ανάγκη για εφαρμογή ΜΟΕ, τα οποία όσο και να ενσωματώνουν δυσκολίες, μπορούν να προσφέρουν μια νέα αφετηρία στο Κυπριακό.
Από τις αποφάσεις της Συνόδου, με βάση τα όσα επισήμως έχουν κοινοποιηθεί από τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, είναι ξεκάθαρο πως το βασικό σημείο αναφοράς είναι η προσπάθεια συντήρησης μιας διαδικασίας η οποία δεν δημιουργεί δυστοκία στις πλευρές από τη στιγμή κατά την οποία η αναζήτηση μιας νέας ομαλής διαδικασίας, η οποία να ενσωματώνει μέτρα χαμηλής πολιτικής, αποφεύγει τη συζήτηση θεμάτων για τα οποία υπάρχει τεράστιο χάσμα.
Ωστόσο, ακόμη και οι χθεσινές εξαγγελίες του Γενικού Γραμματέα δεν φαίνεται να έχουν χαρακτήρα συμφωνίας, αφού εκ των πραγμάτων επαφίεται στις πλευρές να ξεκινήσουν την παράλληλη διαδικασία. Ο Γενικός Γραμματέας θα καθορίσει - θα μάθουμε αργότερα το ποιος ή ποια θα είναι ο απεσταλμένος/η του Αντόνιο Γκουτέρες με βάση τα όσα έχουν λεχθεί- το πρόσωπο που θα έχει τον ρόλο του διαμεσολαβητή με τις πλευρές για την αναζήτηση ή την εφαρμογή των ΜΟΕ, τα οποία έχουν γενικώς και αορίστως έχουν «κωδικοποιηθεί».
Καθόλου πρωτογενή ΜΟΕ
Θα πρέπει ακόμη να σημειωθεί ότι τα μέτρα τα οποία ανακοίνωσε ο ΓΓ δεν είναι νέα, δεν είναι πρωτογενή. Αποτελούν μέρος των συζητήσεων εδώ και αρκετό καιρό, όπως π.χ. είναι τα οδοφράγματα, αλλά ακόμη δεν έχει διευκρινιστεί ποια εξ αυτών θα συμφωνήσουν οι δύο πλευρές να ανοίξουν. Όπως σημείωναν στο «Π» διπλωματικοί κύκλοι, όλες οι πλευρές επί τούτου ήταν και είναι έτοιμες για νέα οδοφράγματα. Το ζήτημα ωστόσο είναι αν εκ των προτέρων έχουν διασκεδαστεί κάποιες εκατέρωθεν ανησυχίες και αν βρέθηκε διέξοδος από τις προβληματικές συζητήσεις για ορισμένες διόδους.
Τα ΜΟΕ στα οποία αναφέρθηκε ο Γενικός Γραμματέας είναι γενικά παλιές αλλά μη υλοποιήσιμες αποφάσεις οι οποίες έμειναν στα χαρτιά. Ο Γενικός Γραμματέας, με βάση τα δεδομένα, προτίμησε να μείνει εντός των ορίων, ένα καθεστώς που δεν θα δημιουργούσε επί του παρόντος δυστοκία σε καμία εκ των πλευρών. Προτίμησε να δώσει οξυγόνο στη διαδικασία και προφανώς η πιο σημαντική απόφαση, σε συνεργασία με τα μέρη, ήταν η ανανέωση του ραντεβού τους για το τέλος Ιουλίου. Με βάση επομένως τα χρονοδιαγράμματα, οι πλευρές τους επόμενους μήνες θα δοκιμαστούν με τις πρακτικές τους κινήσεις και κατά πόσο θα παρουσιαστούν έτοιμες να δημιουργήσουν παραγωγικές συνθήκες για υλοποίηση των συγκεκριμένων Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης.
Κερδίζουν χρόνο
Με τη χθεσινή κατάληξη όλοι κερδίζουν χρόνο. Κερδίζει χρόνο ο Γενικός Γραμματέας ο οποίος εμφανίζεται, επιτέλους, να σημειώνει πως κάτι πάει να κινηθεί σε ένα χρονοβόρο διεθνές πρόβλημα, έστω και υπό τις εξαγγελθείσες αποφάσεις. Από την άλλη, οι πλευρές διατηρούν την πρωτοβουλία των κινήσεων στο κομμάτι που τους αναλογεί. Ο Ερσίν Τατάρ εμφανίζεται συνεπής απέναντι στην κοινότητά του για τα ζητήματα των ΜΟΕ και κυρίως για την προσπάθεια διάνοιξης οδοφραγμάτων. Από την άλλη, ο Νίκος Χριστοδουλίδης σημειώνει το γεγονός ότι δεν του καταλογίζεται μη διάθεση σε ζητήματα χαμηλής πολιτικής, ενώ ταυτοχρόνως δεν αισθάνθηκε καμία οδυνηρή έκπληξη από κινήσεις του Γενικού Γραμματέα για τις οποίες ανησυχούσε. Ταυτοχρόνως, Τουρκία και Ελλάδα διατηρούν την ηρεμία στις σχέσεις τους, με την Άγκυρα να συνεχίζει τον έντονο διάλογό της με την Ευρωπαϊκή Ένωση και τη Βρετανία για τον νέο, αναβαθμισμένο της ρόλο στην περιοχή, αλλά και στον σχεδιασμό της νέας ευρωπαϊκής αμυντικής πολιτικής.
Εκείνο, επομένως, το οποίο αναμένεται τις επόμενες εβδομάδες είναι η πρακτική των πλευρών για υλοποίηση των ΜΟΕ. Μέτρα τα οποία βεβαίως βρίσκονται εδώ και χρόνια στα συρτάρια των πλευρών αλλά προτιμούσαν να τα έχουν στην κατάψυξη και στις ελληνικές καλένδες.
Ο χρόνος έως την επόμενη διευρυμένη πενταμερή δεν είναι ανεξάντλητος. Το σημαντικό ωστόσο είναι η παραγωγική προσέγγιση, για την οποία έκανε λόγο ο Γενικός Γραμματέας, να έχει και συνέχεια. Έστω και για το μίνιμουμ. Το ένα είναι βεβαίως καλύτερο απο το μηδέν. Κάπως έτσι σκέφτηκε χθες ο Γενικός Γραμματέας και οι συνεργάτες του λαμβάνοντας μια πρωτοβουλία η οποία αποτελεί το μάξιμουμ στις παρούσες συνθήκες.
